Adige halkının yeryüzünde pek çok coğrafya parçasına dağılması gibi Adige tarihi,kültürüde bu gün darmadağın ve paramparça olmuş bir durumdadır.
Bilimadamlarının ifade ettiklerine göre Adige-Abhaz dili (ki bu iki dilin kökeni aynıdır)hattiler tarafından kullanılmış olan dildir. Demir madeninin çıkartılıp işlenmesinde oldukça ilerlemiş olan beşbin yıl önceki bu medeniyetten geldiği sanılan o dönemde el sanatları ve becerilerine göre alındığı düşünülen bir kısım aile adları bu güne kadar devam edegelmiştir. (Ğuk|ıe , Ğuk|ıel| , ğuk|ıej| , ğuk|ıakue , Ğuk|ıemıkhuı , Ğuk|ıepş ,k|ış| ,k|ışokue , foçış|e , L|hepş, vb.)
Aynı şekilde altın ve gümüşü işlemede usta olanlar da bu sanatları üzere aile isimleri almışlardır. (dışek| , Ğuaplaş|ıe vb.)
Adige elsanatçılarının yaptıkları deri giysiler,işlemeli şapkalar,kemik ve boynuzdan işlenen eşyalar,demir bıçaklar,kılıçlar ve silahlar adige yiğitlerinin gözüpekliği ve savaşçı özellikleri ile birleşince halkımız pek çok ülkede ve pek çok halk arasında bilinip tanınan bir efsaneye dönüşmüştür.
Adigelerin Mısırda,Rus ordusunda,Osmanlı ordusunda pek çok üst düzey askeri görevler üstlenmelerinin en önemli nedeni de bu olsa gerektir.
20 mayıs 1660 tarihinde rus çarı Aleksey mihailoviç'in o dönemin astrahan kalesi yönetimindeki Grigori Çerkasski sunçaley'e bir mektup ile ricada bulunarak özellikle demircilik ve silah yapımı konusunda eğitilmek üzere rus gençler gönderdiği,
Sonra 16 haziran da ikinci bir gurubun bunlara katıldığı ve daha sonraki yıl için ise Moskovada bu işin eğitimini vermek üzere eğitmenler gönderilmesi ricasında bulunduğu,
Gidecek olanlara en iyi ücretin verileceği ve barınma ihityaçlarının karşılanacağı; orada kalacak olanlara ömür boyu maaş bağlanacağı ve benzer detaylar içeren bir başka mektup gönderdiği ve bir kısım insanların bu konuda Moskovaya giderek rus gençleri eğittikleri bilinmektedir.
Seşhue(büyük bıçak)sözcüğü Rusçaya şaşka olarak Adige dilinden girmiştir. Adige kadınların da özellikle altın işleme giysiler ve motifler konusunda oldukça maharetli oldukları bilinmektedir. Adige kadınının bu maharetlerinden çalışkanlıkları, güzellikleri ve asaletleri ilede birleştirilerek pek çok yerde övgü ile bahsedilmektedir.
Adige giysileri insan bedeni ile uyumlu,vücudu güzel gösteren ve giyimi,kullanımı kolay giysilerdir.
İşte bu özelliklerinden dolayı Adige kıyafeti tüm kafkas halklarına giysi olmuş ve hemen hepsi bu kıyafeti kendi giysileri olarak benimsemişlerdir.
K|ış Hazretali
Adige el sanatları.
Çeviri :Ergun YILDIZ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder